Obciążenie zakładów górniczych opłatami za wodę z odwadniania kopalń, określenie górnych limitów stężeń chlorków i siarczanów w ściekach zrzucanych przez te zakłady, podniesienie opłat za zrzucaną sól, i ulgi dla podmiotów mogących wstrzymać zrzut solanki przez minimum 30 dni to najważniejsze rekomendacje analizy prawnej przygotowanej przez fundacje Frank Bold i Greenmind dla Koalicji Ratujmy Rzeki. Eksperci proponują też rzetelną analizę oddziaływań skumulowanych przed wydaniem pozwoleń na zrzuty ścieków do wód.
Fundacje Frank Bold i Greenmind przygotowały „Rekomendacje zmian prawnych niezbędnych do zminimalizowania wpływu zrzutów wód pokopalnianych na stan rzek”. Analiza jest odpowiedzią na ubiegłoroczną katastrofę odrzańską i głosem w dyskusji nad poprawą stanu polskich rzek. Rekomendacje rozwijają i uszczegóławiają propozycje zawarte w Białej księdze polskich rzek oraz Eksperckiej analizie projektu ustawy o rewitalizacji Odry.
Zaproponowano zrównanie praw i obowiązków zakładów górniczych z innymi użytkownikami wód. Oznacza to zniesienie dotychczasowego przywileju zwolnienia z opłat za pobieranie wód pochodzących z odwadniania kopalń oraz wyjątkowo niskich opłat ponoszonych za zrzuty zasolonych wód do rzek. Wskazano również na konieczność wprowadzenia górnego limitu stężeń chlorków i siarczanów w zrzucanych ściekach oraz ujednolicenia sposobu ich pomiarów, również w rzekach.
„Obecne prawo rozkłada nad zakładami górniczymi parasol ochronny i w praktyce mogą one zrzucać do rzek nieograniczone ilości soli, co było główną przyczyną ubiegłorocznej katastrofy odrzańskiej” –komentuje główna autorka Rekomendacji Maria Włoskowicz z Fundacji Frank Bold. – „Proponujemy, aby wprowadzić dla kopalń realne limity na zrzut chlorków i siarczanów, a ponadto przy wydawaniu pozwoleń wodnoprawnych na zrzuty ścieków i wód kopalnianych brać pod uwagę skumulowany wpływ wszystkich zrzutów”.
Autorzy zwracają uwagę, że wyjątkowo niskie opłaty za zrzuty chlorków i siarczanów (0,05 zł/kg) utrzymują się od 8 lat, a specustawa odrzańska zakłada ich podniesienie dopiero po roku 2030. Opłaty należy podnieść do takiego poziomu, aby zdopingować zakłady do zagospodarowania zasolonych wód kopalnianych i ograniczenia zrzutów soli.
„Nie można kosztami likwidacji zagrożenia, jakim są zasolone rzeki obarczać wyłącznie górnictwa. Dostęp do czystej wody to zadanie całego Państwa. Dlatego należy rozważyć możliwość wdrożenia mechanizmów finansowych wspierających kopalnie w rozwiązywaniu problemu zasolonych wód, tak jak wspierane są zakłady przemysłowe i samorządy w budowie oczyszczalni ścieków” - mówi Jacek Engel z Fundacji Greenmind, pomysłodawca i współautor Rekomendacji.
Wprowadzone specustawą odrzańską systemy retencyjno-dozujące uznano w analizie za rozwiązanie przejściowe – do czasu ograniczenia zrzutów ładunków soli, jako reakcja zakładów na urealnienie wysokości opłaty. Zaproponowano, aby z dwudziestoprocentowej zniżki mogły skorzystać te zakłady, które mogą retencjonować zasolą wodę przez okres 30 dni (60 od roku 2027) i w ten sposób wstrzymywać zrzuty w okresie niskich przepływów wody w rzece.
Więcej w ekspertyzie prawnej: Rekomendacje zmian prawnych niezbędnych do zminimalizowania wpływu zrzutów wód kopalnianych na stan rzek
Kontakt dla mediów:
Jacek Engel, Fundacja Greenmind, Koalicja Ratujmy Rzeki: + 48 691 38 42 42,
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Maria Włoskowicz, Fundacja Frank Bold: + 48 530 00 75 47,
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.